Potwierdzenie diagnozy

Istnieje wiele metod, które mogą pomóc w orzeknięciu, że kobieta cierpi prawdopodobnie na endometriozę. Są to zwykle metod mniej inwazyjne - zazwyczaj tego rodzaju diagnozę stawia się najprościej na bazie dotychczasowego wywiadu medycznego z pacjentką, historii choroby oraz dokładnego opisu umiejscowienia bólu bądź innych objawów. Wówczas diagnoza nie jest jednak stuprocentowa, ale pozwala domniemywać, że kobieta prawdopodobnie choruje na endometriozę. Prócz metody wywiadowej, możliwe jest również przeprowadzenie innych badań, jak chociażby badania USG.

Jedyną metodą dającą stuprocentową pewność co do zachorowania na endometriozę jest laparoskopia połączona z histopatologią zmienionych chorobowo tkanek. Należy jednak pamiętać o tym, iż jest to zabieg inwazyjny, wykonywany przy znieczuleniu ogólnym bądź pod narkozą oraz wymagający od lekarza dużego doświadczenia w diagnozowaniu danej jednostki chorobowej. Lekarz niedoświadczony może nie poznać tkanek zmienionych chorobowo, szczególnie, gdy zmiany są niewielkie, np. nie doszło do powstania tzw. torbieli czekoladowych.

Leczenie hormonalne

Leczenie hormonalne jest jednym ze sposobów leczenia endometriozy. Terapia ta jest oparta na przekonaniu, iż chorobę wywołuje estrogen, naturalny hormon kobiecy. Leczenie polega więc na ograniczaniu liczby tego hormonu w organizmie oraz zmniejszeniu jego wydzielania. Najczęściej terapia taka jest wybierana dla pacjentek, które nie wymagają interwencji chirurgicznej. W jej ramach podawane są tabletki antykoncepcyjne lub progestageny, a także lek o nazwie Danazol (Zobacz też artykuł: Danazol w leczeniu endometriozy). U większości pacjentek taka terapia jest wskazana, zaś tam, gdzie objawy uboczne są zbyt silne dla organizmu, typowe leki zastępuje się innymi.

Należy pamiętać o tym, że leczenie hormonalne nie zawsze będzie właściwe dla pacjentek, szczególnie gdy zmiany są duże bądź utrudniają codzienne funkcjonowanie. Nie stosuje się takiego leczenia w kilku przypadkach – np. nietolerancji grup leków, niepłodności stwierdzonej u kobiety, a także w przypadku występowania endometrialnego guza jajnika, gdzie takie leczenie jest nieskuteczne. Terapię hormonalną można łączyć z lekami przeciwbólowymi w przypadku silnych objawów bólowych, jednak nie należy w jej trakcie stosować terapii niekonwencjonalnych, szczególnie ziołowych. Wskazane jest utrzymanie odpowiedniej diety, zwiększenie liczby błonnika oraz kwasów nienasyconych, a zmniejszenie liczby tłuszczów, ograniczenie spożywanego alkoholu i kofeiny oraz regularna aktywność fizyczna.

Zabieg operacyjny

Zabieg operacyjny uważany jest za najskuteczniejszą i najszybszą metodę leczenia endometriozy, jednak i on nie zapewnia stuprocentowej pewności, iż choroba nie nawróci. Zazwyczaj, w przypadku, gdy choroba jest mało rozwinięta oraz posiada niewiele ognisk zapalnych, stosowany jest zabieg laparoskopowy, podobny jak w przypadku diagnozowania choroby, lecz połączony dodatkowo z usunięciem tkanek chorobowo zmienionych.

W przypadku rozleglejszych ognisk chorobowych oraz zmian występujących w różnych miejscach, stosuje się zwykle laparotomię, czyli zabieg operacyjny na otwartej jamie brzusznej. Jest on bardziej inwazyjny, jednak niezbędny przy zaawansowanej chorobie.

W przypadku, gdy kobieta jest w starszym wieku bądź nie posiada więcej planów prokreacyjnych, podczas laparotomii możliwe jest również usunięcie macicy, czyli histerotomia. Zabieg może być wykonany nie tylko na macicy, ale również na jajnikach. Zmniejsza on możliwość nawrotu choroby, jednak nie wyklucza tej możliwości.

Często w leczeniu endometriozy używana jest tak zwana terapia kombinowana, stanowiąca połączenie terapii farmakologicznej z leczeniem operacyjnym – w większości przypadków, jest najlepiej tolerowanym oraz najskuteczniejszym sposobem walki z chorobą.

Skutki nieleczonej endometriozy

Nieleczona endometrioza prowadzi nie tylko do powstawania wspomnianych już torbieli, ale również do pojawiania się blizn i zrostów. Jeśli takie zrosty pojawiają się w ramach macicy bądź jajowodów, utrudnione zostaje zajście w ciąże.

Szacuje się, że obecnie około 30-40 % kobiet chorujących na endometriozę cierpi również na bezpłodność. W większości przypadków można próbować odwrócić zmiany w jajowodach, szczególnie poprzez zabiegi operacyjnego usunięcie zrostów, jednak nie daje to stuprocentowej pewności, że płodność zostanie przywrócona.

Bardzo często, gdy mamy do czynienia z endometriozą jeszcze niezbyt rozwiniętą, zalecane jest kobiecie jak najszybsze zajście w ciążę. Jest to powodowane po pierwsze troską o płodność, która z rozwojem choroby oraz terapią może spadać, ale również faktem, iż w pewnym procencie przypadków ciąża oraz poród powodują samoistne zaniknięcie choroby.